حسن حسن زاده آملی (تولد 1307، آمل)، عالم دینی
حسن بن عبدالله طبری آملی مشهور به حسن زاده آملی در روستای ایرای لاریجان آمل متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در مکتبخانه گذراند. در 1323 هـ .ش به حوزه علمیه رفت، «نصاب الصبیان»، «رساله عملیه فارسی»، «کلیات» و «گلستان» سعدی، «جامع المقدمات»، «شرح الفیه»، «سیوطی»، «حاشیه ملا عبدالله بر تهذیب منطق»، «شرح جامی بر کافیه»،«نحو و شمسیه» در منطق، «شرح نظام در صرف»، «مطول»، «معالم»، «تبصره» در فقه، «مغنی اللبیب» در نحو و «شرایع» را نزد آیات عظام و حجج اسلام محمد غروی، عزیزالله طبرسی، شیخ احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی و ابوالقاسم رجایی خواند و از محضر آنان بهره برد. در شهریور ماه 1329 هـ .ش به تهران آمد و چند سالی در مدرسه حاج ابوالفتح به سر برد و «شرح لمعه» را در محضر آیت الله سید احمد لواسانی فرا گرفت. سپس به مدرسه مروی رفت و محضر استادان برجسته‌ای چون آیت الله حاج شیخ محمد‌تقی آملی، علامه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی طهرانی، آیت الله حاج میرزا احمد آشتیانى، آیت الله حاج سید ابوالحسن رفیعى قزوینى، میرزا مهدی الهی قمشه‌ای، آیت الله سید محمدحسین طباطبایی و محمدحسین فاضل تونی را – که در علوم نقلی، حکمت، عرفان، ادبیات فارسی و عربی، ریاضیات، هیئت و نجوم و علوم غربیه از اساتید مسلم زمانه به شمار می‌رفتند، درک کرد.
مدت سیزده سال نزد آیت الله شعرانی تلمذ نمود و از او اجازه اجتهاد گرفت. در 1342هـ .ش به قم رفت و از محضر آیات عظام حوزه علمیه چون آیت‌الله آملى، آیت الله حاج سید قاضی تبریزی و حجت‌الاسلام سید مهدی قاضی بهرهمند شد و در مدرسه علمیه «سعادت» به تدریس فقه و اصول پرداخت. از حسن‌زاده آملی تاکنون آثار متعددی منتشر شده است که از آن جمله می‌توان به «شرح نهجالبلاغه» (5 جلد)، «دروس معرفت نفس»، «دروس علم هئیت و دیگر رشته‌های ریاضی» (2 جلد)، «لقاء‌الله»، «وحدت از دیدگاه عارف و حکیم»، «انه الحق»، «ولایت تکوینی»، «عرفان و حکمت متعالیه»، «انسان در عرف عرفان»، «الهی نامه»، «در آسمان معرفت»، «اصول و امّهات حکمی و عرفانی»، «نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور»، «باب رحمت»، «نامه‌ها برنامه‌ها»، «قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند»، «اتحاد عاقل به معقول» و تصحیح کتاب‌های «اصول کافی» کلینی، «اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال»، «خلاصه منهج الصادقین در تفسیر قرآن» ملا فتح الله کاشانی، «خزائن» نراقی، «کلیله و دمنه» ابوالمعالی نصرالله منشی، «نصاب الصبیان»، «رساله مکاتبات»، «تمهید‌القواعد»، «شرح فصوص» داود قیصری، «رساله تحفه‌الملوک فی السیر و السلوک»، «مفاتیح المخازن»، تحقیق در «شرح فصوص الحکم» محی‌الدین ابن عربی، «مشکاه القدس علی مصباح الأنس»، «نفس شفاء»، «رساله‌ای در مثل و عالم مثال و مثل معلقه»، «رساله‌ای در حرکت جوهری»، «ممدّ الهم فی شرح فصوص الحکم»، «نهج‌الولایه»، «درر القلائد علی غررالفرائد»، «النور المتَجَلّی فی الظّهور الظِّلّی»، «مفاتیح الاَسرار لسلّاک»، «سرح العیون فی شرح العیون»، تصحیح و تعلیقات بر «اسفار» ملاصدرا، تصحیح و تعلیقات و حواشی بر دوره «اصول» اقلیدس و شرح صدور آن به تحریر خواجه طوسی، «ترجمه و شرح اشارات»، «نصوص الحکم بر فصوص الحکم»، «رساله جعل»، «صد کلمه»، «ترجمه و تعلیق الجمع بین الرَّأیَین»، «رساله اعتقادات»، «الأصول الحکمیّه»، «وجیزه‌ای در رؤیا«، «وجیزه‌ای در صراط»، «رساله فی التضاد»، «نثر الدراری علی نظم اللئالی»، «آثار فقهی»، «هزار و یک کلمه»، «هزار و یک نکته» و «دیوان» اشعار اشاره کرد. برخی از آثار وی نیز چون «الحجج البالغهعلی تجرد النفس الناطقه»، «تعلیقات علی العروه الوثقی فی الفقه»، «شرح زیج بهادری»، «رساله ای در تفسیر بسم الله الرحمن الرحیم»، «رساله ای در مناسک حج»، «من کیستم»، «رساله ای در رمل»، «رساله ای در علم» و … انتشار نیافته است.
مجمع عالی حکمت اسلامی به پاس 70 سال فعالیت علمی و تدریس و انتشار بیش از 200 کتاب و رساله در 19 خرداد ماه 1390هـ . ش از آیت الله علامه حسن زاده آملی قدردانی کرد. جشن نامه بزرگداشت وی با نام «آیت حسن» زیر نظر دکتر مهدی گلشنی در 1374هـ .ش منتشر شد. در 1376هـ .ش جشن نامه دیگری با نام «گنج نهان» توسط ضیاءالدین شفیعی انتشار یافت.