مهدی حائری یزدی (تولد 1302، قم)، فقیه و فیلسوف
مهدی حائری یزدی، فرزند آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی (مؤسس حوزه علمیه قم) در قم متولد شد. او برادر مرتضی حائری یزدی فقیه نامدار شیعه است. مهدی حائری یزدی علوم حوزوی را نزد امام خمینی (ره)، احمد خوانساری، میرزا مهدی آشتیانی، سید حسین طباطبایی بروجردی و سید محمد حجت تلمذ کرد و از آیت الله بروجردی اجازه اجتهاد گرفت . او در دوران نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق، به پیشنهاد آیت‌الله بروجردی به عضویت شورای عالی فرهنگ درآمد. در ۱۳۳۲ هـ .ش از سوی مردم یزد به نمایندگی مجلس شورای ملی رسید ولی به دلیل ائتلاف با دکتر مرشد و موسوی‌زاده به مجلس راه نیافت.
بعد به عنوان نماینده آیت‌الله بروجردی به امریکا سفر کرد، در آنجا و کانادا به آموختن فلسفه غرب پرداخت و موفق به اخذ درجه دکترا در رشته فلسفه تحلیلی از دانشگاه تورنتو شد. عنوان رساله دکترای وی «علم حضوری، اصول معرفت‌شناسی در فلسفه اسلامی» بود. حائری در شهریور ۱۳۵۹ هـ .ش به ایران بازگشت. او پس از فارغ‌التحصیلی، در دارالتبلیغ اسلامی، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، مدرسه سپهسالار (مدرسه عالی شهید مطهری کنونی)، مرکز تحقیقات ادیان جهانی، دانشگاه مک‌گیل، دانشگاه میشیگان، دانشگاه تورنتو، مؤسسه تحقیقات قرون وسطی وابسته به دانشگاه تورنتو، دانشگاه جرج تاون، دانشگاه ییل، دانشگاه دولتی نیویورک، دانشگاه آکسفورد و دانشگاه مونترال به تدریس پرداخت. مدتی سرپرست سفارت ایران در واشینگتن بود.نظریه وکالت مالکان شخصی مشاع از ابداعات او در فقه سیاسی شیعه است.
او در این نظریه حق حکومت را به تمام اهالی سرزمین که از نظر او مالکان طبیعی آن هستند می‌دهد و حکومت‌گران را نمایندگان و وکلای مردم می‌داند. آیت الله مهدی حائری یزدی در ۱۸ تیر ماه ۱۳۷۸هـ .ش در تهران درگذشت.آثار متعددی از وی باقی مانده است که از آن جمله میتوان به «هرم هستی»، «آگاهی و گواهی» که ترجمه و شرح انتقادی رساله «تصور و تصدیق» ملاصدرا است، «علم کلی یا فلسفه مابعدالطبیعه»، «متافیزیک» مجموعه ده مقاله فلسفی و منطقی اوست، «رساله‌ای در علم حضوری»، «الحجه فی الفقه»، «کاوش‌های عقل نظری»، «کاوش‌های عقل عملی»، «حکمت و حکومت» و «شرح خاطرات خود» به کوشش دکتر حبیب لاجوردی اشاره کرد.