محمود بهزاد (تولد 1292، رشت)، مترجم و نویسنده

محمود بهزاد در رشت متولد شد. پدرش از آنجا که جواهرساز بود و  جواهرات را به سبک فرنگی می‌ساخت، به مشهدی علی فرنگی‌ساز مشهور بود. محمود تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند، سپس به دانشسرای عالی رفت و در ۱۳۱۴ هـ .ش در رشته علوم طبیعی و تربیتی فارغ التحصیل شد.

مدت پنج سال نیز در کرمانشاه اقامت گزید، بعد به رشت بازگشت. چون بر زبان فرانسوی مسلط بود، به کار ترجمه روی آورد و کتاب «راز وراثت» ژان روستان را در ۱۳۲۳­ هـ .ش ترجمه کرد. در ۱۳۲۴ هـ .ش علاوه  بر تدریس در دبیرستان البرز تهران، در رشته داروسازی به تحصیل پرداخت و در ۱۳۲۸ هـ .ش موفق به اخذ دکترای داروسازی شد. بعد فعالیت خود را در تهیه کتاب‌های درسی و کمک درسی متمرکز ساخت. دکتر بهزاد علاوه بر زبان فرانسوی، با  زبان های انگلیسی و آلمانی نیز آشنایی داشت. در 1339 هـ . ش با ترجمه کتاب «سرگذشت زمین» تالیف جورج گاموف برنده جایزه سلطنتی شد. با ترجمه کتاب «روانشناسی فیزیولوژیک» در ۱۳۴۸ هـ .ش جهت تدریس روانشناسی فیزیولوژیک به دانشگاه تهران رفت. از آن پس در دانشسرای عالی و مدرسه عالی دختران نیز به تدریس زیست شناسی و روانشناسی فیزیولوژیک پرداخت.

وی از ۱۳۳۹ هـ .ش به مدت پانزده سال در دبیرستان «رازی» علوم طبیعی را به زبان فرانسوی تدریس کرد. در ۱۳۴۱ هـ .ش مأمور تأسیس سازمان کتاب‌های درسی شد و مدت دو سال ریاست این سازمان را به عهده داشت. بر اثر تلاش او بود که  کتاب های درسی ایران  از دوره ابتدایی تا پایان متوسطه تدوین و تألیف شد و با رسم­الخط واحدی به چاپ رسید. دکتر بهزاد در ۱۳۶۰ هـ .ش به زادگاه خود بازگشت و همکاری خود را با انجمن داروسازان گیلان آغاز کرد. او  با بیش از ۶۰ سال تدریس در زمینه‌های مختلف زیست شناسی، فیزیولوژی و ژنتیک لقب «پدر زیست‌شناسی نوین ایران» گرفت. دکتر بهزاد در 8 شهریور 1386 هـ . ش در رشت درگذشت.

آثار متعددی از این استاد برجسته در زمینه تألیف و ترجمه  باقی مانده است که از آن جمله می توان به تألیف کتاب های «بیولوژی برای همه»، «آیا به راستی انسان زاده میمون است؟»، «بدن من»، «علوم» سال سوم دبستان، «علوم» سال چهارم کشور، «نکاتی چند درباره ژنتیک»، «نکاتی چند درباره فیزیولوژی عمومی»، «نکاتی چند درباره فیزیولوژی اعصاب و غدد داخلی»، «نکاتی چند درباره زیست شناسی»، «نکاتی چند درباره روانشناسی فیزیولوژیک»، «داروینیسم و تکامل»، «گیاه­شناسی» برای سال ششم طبیعی، «علم، روانشناسی حیوانی»، «تئوری تکامل و روانشناسی»، «مغز آدمی از دیدگاه روانشناسی»، «جانورشناسی»(۱۶ جلد)، «قانون جنگل»، «ابعاد انسانی نوع آدمی»، «بیوتکنولوژی» و  تألیف کتاب‌های مختلف با همکاری دیگران نظیر «علوم» سال اول راهنمایی، «علوم» سال دوم راهنمایی، «علوم» سال سوم راهنمایی، «دوره کامل علوم طبیعی برای دبیرستان‌ها » (۱۱ جلد) و ترجمه کتاب‌های «قرن داروین، «اسرار مغز آدمی»، «تن آدم»، «علم وراثت»، «رمز تکوین»، «اسرار بدن زندگی ما به چه موادی بسته است»، «حیات و انرژی»، «بیوگرافی پیش از تولد»، «فقط یک تریلیون»، «روانشناسی فیزیولوژیک»، «جهان از چه ساخته شده است»، «سرگذشت زمین»، «جهان چگونه آغاز شد؟»، «شناخت حیات، زندگی گیاهی – سرچشمه زندگی»، «سرگذشت زیست شناسی»، «زمین در خطر»، «تکامل»، «گیاه شناسی»، «کانی‌های جهان»، «وراثت و طبیعت آدمی»، «پاولف»، «آیا به راستی مردان برتر از زنان­اند؟»، «جهان در سراشیبی سقوط»، «دانشنامه عمومی» (جهان جانداران)، «شور هستی زندگی نامه داروین» و «راز تندرستی» اشاره کرد.

 

یادداشت های مرتبط