نصرالله فلسفی (تولد 1280، تهران)، پژوهشگر و محقق

نصرالله فلسفی فرزند میرزا نصرالله خان مستوفی سوادکوهی، از مستوفیان دربار قاجار که در تهران متولد شد. تحصیلات خود را در مدرسه‌های «اقدسیه»، «آلیانس» و «دارالفنون»  فراگرفت. پس از تکمیل تحصیلات عالیه، به استخدام وزارت پست و تلگراف درآمد. در ۱۳۰۷ هـ .ش چند ماهی در وزارت دادگستری به خدمت پرداخت، سپس به وزارت فرهنگ منتقل شد. همچنین در دارالفنون، دانشسرای عالی و مدارس متوسطه تهران به تدریس تاریخ و جغرافیا و علوم ادبی پرداخت و با تأسیس دانشگاه تهران،  به عنوان استاد به تدریس تاریخ پیش از اسلام در دانشکده ادبیات مشغول گردید.  از  ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰ هـ .ش در سمت رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا و اسپانیا مشغول خدمت بود. در ۱۳۴۳ هـ .ش بازنشسته شد و در اروپا اقامت گزید. همچنین مدتی نیز به عنوان استاد مدعو در دانشگاه استراسبورگ فرانسه تدریس کرد. مقالات تحقیقی خود را درباره تاریخ و ادبیات ایران در نشریاتی نظیر «سخن»، «یغما»، «وحید» و «دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز» به چاپ رساند. همچنین مدتی مدیریت مجلات «پست و تلگراف» (۱۳۰۴هـ .ش)، «ایران» (۱۳۰۱– ۱۳۱۱ هـ .ش)، «تعلیم و تربیت» (۱۳۱۳-۱۳۱۴هـ .ش)، «مهر» (۱۳۱۲-1316 هـ .ش) و «امید» (۱۳۲۲- 1325هـ .ش) و «ایرانیکا» را به عهده داشت. فلسفی طبع شعر نیز داشت ولی به ندرت می‌سرود چند غزل و قصیده و مثنوی کوتاه خود را در دفتری به نام «چند شعر» طبع کرده است. وی در 2 آذر ماه 1360 هـ . ش در تهران درگذشت و در شهر ری در کنار مزار حضرت عبدالعظیم (ع) به  خاک سپرده شد.

آثار متعددی از وی باقی مانده است که از آن جمله می‌توان به تألیف کتاب‌های «تاریخ اروپا در قرن نوزدهم و بیستم»، «تاریخ روابط اروپا و ایران در دوران صفوی»، «تاریخ ایران پیش از اسلام»، «تاریخ ایران بعد از اسلام»، «جنگ چالدران»، «تاریخ عمومی جهان در قرن‌های هفدهم تا بیستم میلادی»، «تاریخ عمومی در قرن معاصر»،«تاریخ غزنویان»، «تاریخ و جغرافیا» (12جلد) همراه با علی‌اصغر شمیم، «زندگانی شاه عباس اول» (5 جلد)، «تاریخ تملق در ایران» (ناتمام) و ترجمه کتاب‌های «تاریخ انقلاب روسیه»، «سرگذشت ورتر»، «تاریخچه سلطنت قباد و ظهور مزدک» با مشارکت احمد بیرشک، «جغرافیای ممالک بزرگ دنیا»، «تاریخ تمدن روم و یونان»، «داستان‌های کوتاه از نویسندگان بزرگ»، «منتخب اشعار ویکتور هوگو»، «فرهنگ فلسفی ولتر» و «اشعار منتخب شاعران رمانتیک فرانسه»  اشاره کرد.

 

 

یادداشت های مرتبط