غلامحسین درویش خان (درگذشت 1305، تهران)، نوازنده و موسیقیدان

غلامحسین درویش معروف به درویش خان در 1251هـ .ش در تهران متولد شد. علت شهرت وی به نام درویش خان این بود که پدرش با سه تار آشنایی داشت و غلامحسین  را «درویش» خطاب  می‌کرد، این نام بر او ماند و به عنوان نام خانوادگی وی برگزیده شد. غلامحسین خان در ده سالگی به  مدرسه موزیک دارالفنون رفت و به فراگیری موسیقی و نواختن شیپور و طبل کوچک پرداخت. مدتی در دسته موزیک ملیجک مشغول کار شد. سپس نزد آقا حسینقلی  نواختن تار  را فرا گرفت. بعد نوازنده مخصوص شعاع السلطنه، پسر مظفرالدین شاه قاجار، شد. چندی نیز  نزد میرزا عبدالله، برادر آقا حسینقلی، که بهترین نوازنده تار در عصر خود بود، تلمذ کرد. بعد به شیراز رفت. پس از چندی به تهران بازگشت و در خانه خود کلاس موسیقی دایر کرد. درویش خان در سلک اخوان صفایی درآمد و به علی خان صفاعلیشاه ظهیرالدوله سر سپرد. او در کنسرت‌های که در  «انجمن اخوت» برگزار می شد، شرکت می‌کرد و همواره سمت ریاست و رهبری ارکستر را به عهده داشت. کـنسرت برای جمع‌آوری کمک برای قحطی زدگان روسیه، کنسرت برای ایجاد مدرسه  فرهنگ، کنسرت برای حریق زدگان آمل، کنسرت برای بازسازی خرابی‌های آتش‌سوزی بازار و نیز کنسرت برای غارت شدگان ارومیه از جمله تلاش‌های او در این دوران بود.

درویش خان در موسیقی سنتی نوعی آهنگ ضربی به نام «پیش درآمد» ساخت که آن را از نوآوری‌های وی می‌دانند. او در طول حیات خود شاگردان متعددی پرورش داد که از آن جمله می توان به مرتضی نی‌داوود، ابوالحسن صبا، موسی معروفی، ارسلان درگاهی و عبدالله داور اشاره کرد. او دو بار برای ضبط صفحه به خارج از ایران (لندن و تفلیس) سفر کرد. درویش خان  در تهران درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.از آثار وی می‌ توان به «پیش درآمدها»، «رنگ‌ها»، «تصنیف‌ها»، «قطعات متفرقه» و «کنسرت‌ها » اشاره کرد.

یادداشت های مرتبط