مترجم اشعار حافظ به زبان ایتالیایی در نشست بررسی محبت از منظر عرفا و حافظ گفت: حافظ در ایتالیا دیر کشف شد، اما استقبال از او چنان خوب بود که در عرض 13 سال، 3 ترجمه از اشعارش ارائه شد.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی محبت از منظر عرفا و حافظ شنبه شب 20 مهر همزمان با سالروز بزرگداشت حافظ، با حضور حسن بلخاری، کارلو چرتی رایزن فرهنگی ایتالیا در ایران، کارلو سکونه محقق و مترجم دیوان حافظ به ایتالیایی، منوچهر سادات افسری و علی‌اصغر محمدخانی در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
کارلو سکونه حافظ‌‌شناس ایتالیایی و رئیس کرسی زبان فارسی دانشگاه بلونیا در این نشست گفت: می‌توان گفت حافظ و خیام، مشهورترین و شناخته‌شده ترین شاعران ایرانی در ایتالیا هستند که ترجمه‌های متفاوتی از آن‌ها ارائه و بارها تجدید چاپ شده‌اند. ما از خیام ترجمه‌های متعددی داریم اما از ترجمه الکساندرو باوزانی که در سال 1956 منتشر شد، نام می‌بریم. فرانچسکو گابریلی هم عرب‌شناسی بود که عاشق ادبیات فارسی بود و ترجمه او هم از اشعار خیام هم در سال 1973 منتشر شد.
وی افزود: خیام به راحتی فهمیده می‌شود و از دیدگاه ادبی اروپایی‌ها قابل فهم است. شعرهای خیام برای طیف وسیعی از خوانندگان، لذت‌بخش و زودفهم است. اما حافظ کاملا وضعیتی متفاوت دارد و شاعری است که برای خوانندگان به ویژه اروپایی‌ها، دشوار و سخت است. وقتی مترجمی می‌خواهد شعر حافظ را ترجمه کند، با کارزاری سخت روبروست. مترجم با این چالش و سختی روبروست که شعر حافظ را به بهترین نحو ترجمه و معرفی کند. از این رو ایران‌شناسان همیشه در پی کلیدی برای درک آسان شعر حافظ بوده‌اند.
این محقق در ادامه گفت: برخی از مترجمان ایتالیایی، حافظ را عاشق لذت‌های زندگی می‌دانستند. به این ترتیب حافظ بدون این‌که شَستش خبردار شود، به گروه لیبرال‌های قرن بیستم ایتالیا پیوسته است. اما چندی بعد بود که فهمیدند حافظ نمی‌تواند آدمی مبتذل و ضد مذهب باشد. یکی از مترجمان آلمانی که حافظ را عمیقا مطالعه کرده بود، باعث شد که هنوز معجزه حافظ در شعر شناخته شود. خوانش دیگری هم از شعر حافظ به وجود آمد. روژه لاسکوی فرانسوی پرچمدار این خوانش بود. او در دهه 40 قرن بیستم این موضوع را مطرح کرد که حافظ نه لذت جو است و نه مذهبی؛ بلکه یک شاعر مداح درباری بوده است که شاهزاده و بزرگان دربار شیراز پشتیبان او بوده‌اند.
سکونه گفت: وقتی می‌خواستم اقدام به ترجمه اشعار حافظ کنم، این خطوط و نظریات را مقابل خودم دیدم. اما به زودی دریافتم که هیچ‌کدام از این نظریات نمی‌توانند به طور قطع به عنوان کلید تفسیر حافظ تلقی شوند. تا آن زمان، به جز چند ترجمه غزل در مجلات آکادمیک و آنتولوژی‌ای که در قرن نوزدهم منتشر شد، ترجمه دیگری از حافظ در ایتالیا نداشتیم که به طور عمومی منتشر شده باشد. حافظ تا پایان قرن بیستم نه تنها برای عموم مردم ایتالیا، که برای خواص و نخبه‌های این کشور نیز ناشناس بود. من به عنوان یک ایران‌شناس، از این کمبود نابخشودنی شرمنده بودم. بعد از 10 سال از شروع کارم در این حوزه، در سال 1998 گلچینی از 200 شعر حافظ را به چاپ رساندم که استقبال خوبی از آن به عمل آمد و از آن به بعد، حافظ خارج از دایره کوچک متخصصین دیده شد. حافظ در ایتالیا دیر کشف شد اما استقبال از او چنان خوب بود که در عرض 13 سال، 3 ترجمه از اشعارش ارائه شد.
در ادامه و پایان این جلسه منوچهر سادات افسری مترجم زبان ایتالیایی گفت: آن قند پارسی که گفته‌اند طوطیان هند از آن شکرشکن شوند، امروز به واسطه ترجمه‌های آقای سکونه، به ایتالیا رفته است. البته این اتفاق با یک فاصله 700 ساله و بین دو هزاره میلادی افتاده است. امروز که در هزاره سوم به سر می‌بریم، زبان فارسی اسب شاهوارش را از دست داده و حوزه تاثیرش به کشورهای فارسی‌زبان اطراف محدود شده است. ایتالیا در حوزه شعر دست کمی از کشور ما ندارد. حالا ببینیم آیا طوطیان ایتالیایی هم از قند پارسی ما شکرشکن می‌شوند یا خیر.
وی با اشاره به کتاب 3 جلدی ترجمه و شرح ایتالیایی شعر حافظ گفت: تخصص آقای سکونه در ادبیات قرون وسطی ایران است. او این دوره را برای پژوهش انتخاب کرده و با تمرکز مشغول کار روی آن است. دوره‌ای که ایشان روی آن کار می‌کند، از سال هزار و 100 تا هزار و 400 میلادی است؛ یعنی تا قبل از رنسانس. او با علم و آگاهی به تمام جوانب کار واقع این حوزه شده و شاخک‌های تیزی هم دارد. سکونه به همه جا سفر می‌کند و سعی می‌کند حرف تازه بزند و این حرف را هم متکی بر اسناد و مدارک بزند. سکونه همیشه از منظر زیست‌جهانی به نام فرهنگ به موضوعات نگاه می‌کند.
این مترجم ادامه داد: کتاب پیش رویمان 3 جلد است. جلد اول آن تعدادی از غزلیات حافظ را شامل می‌شود که از نظر سکونه از دیگر غزلیات بهتر بوده‌اند. این جلد، 185 غزل را شامل می‌شود و در سال 1998 منتشر شد. این کتاب در سال 2003 تجدید چاپ شد و غزلیات به اضافه مثنویات فقط 140 صفحه از این کتاب 505 صفحه را در بر گرفتند چون باقی کتاب شامل توضیح و تشریحات سکونه بود. این محقق از زاویه‌ای به اشعار حافظ نگاه کرده است که دیگران نگاه نکرده‌اند. او 25 سال است که این پروژه را وفادارانه دنبال می‌کند.
منبع: مهر